Zin in natuur

Met plezier lees ik het themanummer ‘Zingeving’ van het Tijdschrift Positieve Psychologie (mei 2019). Meerdere artikelen in dit tijdschrift bieden een kijkje in de keuken van onderzoek naar zingeving bij ouderen. Op de vraag wat mensen in een verpleeghuis missen in hun leven (Van Campen & Verbeek-Oudijk, 2017) werd naast persoonlijk contact, sociale en culturele activiteiten, ook vaak de inrichting van de kamer en het gebouw als antwoord gegeven. Over het belang van een zingevende directe leefomgeving, hoorde ik de afgelopen weken tijdens mijn bezoeken aan ouderen, een aantal inspirerende uitspraken.

Op een versleten bank zit een mevrouw van 80 jaar. Tevergeefs biedt ze mij binnen 5 minuten 3 keer koffie aan. Dan zegt ze met enige stemverheffing: ‘ik verveel me hier de héle dag gruwelijk!’. De disbalans tussen tijd en dingen om te doen in die tijd, drijft haar tot deze wanhopige uitspraak. Gelukkig heeft ze naar eigen zeggen, sinds kort ontdekt dat het ook haar planten goed doet, om deze verspreid over de week water te geven. Trots toont ze mij, stuk voor stuk, alle 23 exemplaren.

Een mevrouw van 86 jaar die zichzelf omschrijft als ‘een scherpe geest in een minder scherp lichaam’ vraagt mij om plaats te nemen op een krukje bij het raam. Haar aangepaste stoel is precies zo neergezet dat ze op verschillende bloeidende planten op het balkon uitkijkt. Tijdens ons gesprek waait het helaas te hard voor de bijen om de lavendel te bezoeken. Anders had ze mij dat graag willen laten zien. Op de vraag wat deze dagen voor haar zin aan het leven geeft, is het antwoord: ‘het vooruitzicht om nog een keer aan het water te zitten en het riet te zien wuiven’.

Ieder dag gaat de goedlachse meneer (84 jaar) rond hetzelfde tijdstip in zijn zwarte stoel klaar zitten voor ‘de show’. Het duurt even voordat ik in de gaten heb dat hij het niet over een televisieprogramma heeft. ‘De show’ blijkt een grote zwerm vogels te zijn die minuten lang in allerlei formaties over het gebouw vliegt. Overigens wenst meneer zowel in de aanloop (!) als tijdens dit prachtige schouwspel, niet gestoord te worden.

Volgens het onderzoek biedt de inrichting van je kamer en leefomgeving zingeving. Natuur doet daar volgens mij een schepje bovenop.