De ballerina van Auschwitz gaf op vrijdag 3 mei 2019 in Zeist een masterclass en ik had het grote genoegen om daar deel aan te mogen nemen. Een fitte 91-jarige Hongaars-Amerikaans vrouw komt onder begeleiding van haar dochter dansend het podium op. De 500 deelnemers in de theaterzaal geven een staande ovatie en dansen wat onwennig mee op de life muziek. De interviewer Jakob van Wielink (eigenaar van de School voor transitie) vraagt Dr. Edith Eva Eger naar haar lievelingsmuziek. Met een glimlach bekent Edie (haar gebruikelijke naam) een voorliefde te hebben voor muziek die in de supermarkt en in de lift wordt gedraaid.
Haar magere postuur is omhuld in een net groen pak, een kleurrijke zijden sjaal, glimmende schoenen, passende make-up en gouden sieraden; tip top verzorgd zoals haar vader (van beroep kleermaker) het graag zag. Op een grote rode bank op het podium is Edie actief in gesprek met Jakob en ze geeft antwoord op vragen uit het publiek. Haar levenswijsheid combineert ze automatisch met haar jarenlange ervaring als psychotherapeut (ze is nog niet met pensioen) en het publiek schrijft ijverig mee met al haar one-liners.
Aanleiding voor dit bezoek aan Nederland is haar boek ‘De keuze’ (2018) waarin ze schrijft over hoe leven in vrijheid mogelijk is door jezelf te beseffen dat niemand je gedachten van je kan afpakken. De moeder van Edie vertelde dat in de trein onderweg naar Auschwitz. Met een Hongaarse tongval spreekt Edie in het Engels over rouw, (zelf)liefde, nieuwsgierig zijn naar de ander, moed die nodig is om in de schaduw van jezelf naar potentie te zoeken en hoe vergeving bijdraagt aan zingeving. Op de vraag uit de zaal wat volgens haar de essentie van het leven, volgt een kort moment van bezinning voordat ze met concentratie zegt: ‘weten hoe je herdacht wil worden, de moed hebben om jezelf te zijn en om je ware ik terug te eisen’.
In relatie tot ‘zorg rond het levenseinde’ geeft Edie allerlei handreikingen aan mensen die hier mee van doen hebben. Sommige dingen liggen voor de hand maar krijgen binnen deze context weer een nieuwe betekenis. Denk hierbij aan: compassievol luisteren (’tell me more’), ‘ja, en’ in plaat van ‘ja, maar’ en CHOICE (compassion, humor, optimism, intuiton, curiosity en self-expression). En met een knipoog legt ze uit dat het voordeel van haar leeftijd is dat je niet meer de behoefte voelt om te voldoen aan de verwachtingen van anderen.
Aan het einde van de masterclass komt dochter Audrey ook op het podium. Met plezier kijken beide dames vooruit naar hun volgende uitstapje: Zwitserland. Want naast chocolade (’that gives the same high rush as being in love’) wil Edie graag in de bergen wandelen, omdat het symbool staat voor het leven.
Een paar dagen later waren tot mijn verrassing 10 studenten geinteresseerd om te komen luisteren naar mijn spontaan georganiseerde ‘last minute’ mini lezing over Edie. Ze kwamen met name vanwege hun interesse in verhalen die te maken hebben met de Tweede Wereld Oorlog. De feedback die na afloop op de post-its werd genoteerd liet zien dat deze studenten prima in staat waren om de verbinding te maken tussen het verhaal van Edie en hun toekomst in het sociaal werk. Bijvoorbeeld: ‘Ik ga het meenemen, zowel in mijn dagelijks leven als op persoonlijk vlak’. Nou, dan heb je de essentie wel te pakken, denk ik zo!
https://www.in-de-wolken.nl/eger
https://eenvandaag.avrotros.nl/item/ballerina-edith-eger-in-auschwitz-heb-ik-mezelf-leren-kennen/